انتخاب اوجالان؛ گفتگو بجای تفنگ

همشهری آنلاین: تا همین چند هفته پیش، بسیاری از پیروانش او را سَروک آپو (سروک به معنای رهبر و آپو به معنای عمو) می‌خواندند و اکنون همان‌ها که «عبدالله اوجالان» را سروک آپو خطاب می‌کردند، او را خائن می‌دانند. «عبدالله اوجالان»، رهبر زندانی و بنیان‌گذار حزب کارگران کردستان معروف به پ.ک.ک پس از آن که از پیروانش خواست تا سلاح را زمین گذاشته و حزب را منحل کنند، اکنون میان بخشی از پیروان مسلح و تفنگ بدست خود دیگر مانند گذشته محبوب نیست. اوجالان ۷۵ ساله که از ۱۵ فوریه ۱۹۹۹ تاکنون در زندان جزیره ایمرالی در دریای مرمره ترکیه به سر می‌برد، دو روز پیش در همین زندان با کت و شلوار روبروی دوربین نشست و متنی تاریخی را از روی کاغذ خواند.

خواسته‌های بیانیه اوجالان

رهبر زندانی حزب پ.ک.ک در پیام تاریخی خود از زندان چند درخواست را از اعضای حزب مطرح کرده است:

۱- سلاح‌های خود را زمین بگذارید ۲- به مبارزه مسلحانه خود علیه آنکارا پایان دهید ۳- حزب را منحل کنید ۴- هیچ جایگزینی برای دموکراسی در مسیر تحقق یک نظام سیاسی وجود ندارد ۵- اجماع دموکراتیک تنها راه اساسی است

زمان خواندن بیانیه اوجالان

۱- خواندن بیانیه توسط اوجالان پس از چندین ساعت دیدار و گفتگو با نمایندگان حزب کردی «برابری و دموکراسی خلق‌ها» در جزیره ایمرالی

۲- اعلام بیانیه اوجالان چند ماه پس از ابتکار سیاسی «دولت باحچلی»، رهبر ملی‌گرای افراطی و متحد دولت ترکیه برای پایان دادن به دهه‌ها درگیری کردها در ترکیه

ابتکار باحچلی پس از ۴ دهه درگیری

باحچلی، سیاستمدار ترک و رهبر حزب «حرکت ملی» سال‌ها خواستار اقدامات نظامی سخت علیه پ‌ک‌ک بود، اما در اکتبر سال گذشته با دست دادن با نمایندگان حزب دموکراتیک در پارلمان، همکارانش را غافلگیر کرد. او سپس پیشنهاد کرد در صورتی که اوجالان از خشونت دست بردارد و گروه مسلح خود را منحل کند، می‌توان به او آزادی مشروط داد.

واکنش‌ها به بیانیه اوجالان

بیانیه اوجالان با واکنش‌های متفاوتی روبرو شده است:

استقبال بارزانی: نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق از درخواست عبدالله اوجالان استقبال کرده و از مبارزان کُرد خواست که آن را اجرا کنند.

استقبال اتحاد اسلامی کردستان: صلاح‌الدین بهاالدین، دبیرکل اتحاد اسلامی کردستان، با استقبال از این پیام آن را «مسئولانه و واقع‌بینانه» خواند.

احتیاط کردهای سوریه: مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) اعلام کرد که این موضوع تنها به پ. ک.ک مربوط است و ارتباطی با نیروهای قسد ندارد.

واکنش حزب حاکم در ترکیه: حزب عدالت و توسعه به ریاست رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در واکنش به پیام اوجالان اعلام کرد: منتظر اجرایی شدن انحلال حزب کارگان کردستان هستیم.

استقبال آلمان و انگلیس از سخنان اوجالان: وزارت خارجه آلمان با استقبال از درخواست اوجالان برای خلع سلاح پ ک ک و منحل شدن حزب کارگران کردستان، این امر را فرصتی تاریخی برای پایان بخشیدن به چندین دهه ناآرامی در ترکیه توصیف کرد. وزارت خارجه انگلیس نیز با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: ما از حرکت مردم ترکیه به سمت صلح و امنیت استقبال می‌کنیم. ترکیه متحدی نزدیک در سازمان ناتو و شریکی پایدار در مبارزه با تروریسم برای لندن به شمار می‌رود.

آمریکا بیانیه اوجالان را تحول مهم می‌‍داند: کاخ سفید از این اقدام استقبال کرده و آن را تحولی مهم دانسته است که می‌تواند به کاهش نگرانی‌های متحدان ترک آمریکا درباره شرکای آمریکا در شمال شرقی سوریه کمک کند. آ

واکنش مثبت سازمان ملل: «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل متحد، نیز پیام اوجالان را «روزنه‌ای از امید» برای پایان دادن به جنگ داخلی میان کردها و دولت ترکیه توصیف کرده است.

ترکیه و گروه پ.ک.ک

حزب کارگران کردستان یا پ‌ک‌ک یک گروه مسلح و سیاسی چپ‌گرا در کردستان ترکیه به شمار می‌رود که از زمان تاسیس همواره با دولت ترکیه درگیری داشته است:

تاسیس: ۱۹۷۸

کشورهایی که پ.ک.ک را تروریستی می‌دانند: ترکیه، جمهوری آذربایجان، استرالیا، اتریش، کانادا، عراق، ایران، فرانسه، آلمان، هلند، قزاقستان، مولداوی، سوریه، انگلیس، آمریکا و اتحادیه اروپا

مذاکرات پیشین: دولت ترکیه و پ.ک.ک تا کنون در چند مرحله وارد مذاکره شده‌اند که مذاکرات پیشین همگی به شکست رسیده اند، از جمله:

۳-۴ سپتامبر ۲۰۰۸ در اسلو: برگزاری اولین دور مذاکرات رسمی دو طرف در اسلو از طریق پیام‌های غیرمستقیم بین آنکارا و پ‌.ک.‌ک

۳ ژوئیه ۲۰۰۸ در ژنو: برگزاری مذاکرات برای زمینه سازی آغاز مذاکرات مستقیم با میانجی و حمایت نروژ، انگلیس و سازمان ملل متحد

۲۰۰۹: برگزاری دور دیگری از مذاکرات و ناتمام ماندن مذاکرات بدلیل ترک نشست توسط پ.ک.ک

۲۰۱۰: برگزاری مذاکرات با مشارکت «هاکان فیدان» از طرف میت(سازمان امنیت ترکیه)

۲۰۱۲: توقف مذاکرات پ.ک.ک و دولت ترکیه بدلیل عدم لغو حبس اوجالان

۲۰۱۳: آغاز دور جدید مذاکرات ترکیه و پ.ک.ک

۲۰۱۵: شکست دوباره مذاکرات همزمان با نظامی شدن مناطق کردنشین ترکیه

۲۰۱۹: آغاز دوباره مذاکرات کردها و دولت ترکیه و شکست زودهنگام مذاکرات

۲۰۲۴-۲۰۲۵: آغاز دور اخیر مذاکرات صلح و رسیدن به بیانیه تاریخی اوجالان درباره انحلال پ.ک.ک